Stuurgroep mensen met onbegrepen gedrag
De juiste mentaliteit in de wijk brengen
Na het vertrek van Martin Smeekes zijn Anton Wildöer (Zorg- en Veiligheidshuis NHN) en Albert Blom (GGZ Noord-Holland-Noord) ‘duovoorzitter’ geworden van de Stuurgroep mensen met onbegrepen gedrag. Met de regiovisie Mentaal welzijn in de wijk herijken zij de koers van de stuurgroep. ‘We moeten het aan de voorkant beter regelen.’
Hoe komt het dat ondanks alle huidige zorgvoorzieningen en goede bedoelingen mensen nog steeds ernstig kunnen ontsporen? De regiovisie geeft een antwoord op die vraag. Het legt de vinger op de zere plek, namelijk dat we onvoldoende in staat zijn vroegtijdig te signaleren wanneer iemand de grip op zijn geestelijk welzijn dreigt te verliezen, en laat zien hoe het anders kan.
Hoe lossen we dit probleem op?
Albert: “Door de zorg nog meer te verplaatsen naar de haarvaten van de samenleving, in de omgeving waar iemand woont, recreëert en met anderen verkeert. De regiovisie is gebaseerd op de uitgangspunten van Community Mental Health. Daarbij wordt gesteld dat de gemeenschap een cruciale rol speelt in iemands welzijn.”
Anton: “Je bent effectiever als je bij signalen van ontsporing aansluit bij het sociale netwerk van de persoon in kwestie en de voorzieningen in de buurt.”
Albert: “Binnen de stuurgroep hebben we de zaken behoorlijk op de rails staan bij de crisisdienst van de GGZ NHN en de 1%-doelgroep die met hun psychische problemen de grootste overlast veroorzaken. Met de persoonsgebonden aanpak (PGA) zitten we er met elkaar dicht op. Nu willen we meer voorkomen dat situaties dusdanig escaleren. Zo verlagen we de risico’s in de wijk en de druk op de acute keten.”
Kun je dan nog iets leren van de PGA?
Albert: “Absoluut. De PGA berust op het principe van het zonodig langdurig organiseren van een samenhangend hulpaanbod rond een persoon. Dat werkt, zo wijst de praktijk uit. In deze visie neemt het ook een centrale plek in, maar zal het vanwege die preventieve functie nog meer op wijkniveau ingevuld moeten worden.”
Anton: “Samenwerking is de sleutel tot succes. Kunnen ketenpartners en familie en vrienden van iemand die psychisch kwetsbaar is met elkaar zorgen voor een goed vangnet? Deze regiovisie doet een beroep op de houding en het gedrag van hulpverleners. Kunnen we over onze grenzen heen stappen? Willen we van elkaar leren? Met als onderliggende, centrale vraag: wat is onze verantwoordelijkheid voor de burger?”
Vraagt dat ook om een andere vertegenwoordiging in de stuurgroep?
Albert: “Ja. Woningcorporaties, LVG-zorg en eerstelijns deskundigheid zitten meer aan de voorkant van de zorg- en welzijnsketen en hebben een aandeel in het mentaal welzijn in de wijk. Zij horen thuis in de stuurgroep.”
Anton: “Vergis je niet in het belang van de juiste woonvormen voor deze doelgroep. Ik ben fan van respijtwoningen, waar mensen tijdelijk op adem kunnen komen en weer stabiel kunnen worden. Daarna gaan ze weer terug naar hun eigen omgeving.”
Albert: “Dat soort herstelvoorzieningen zijn belangrijke bouwstenen van de visie. Denk ook aan herstelbehandeling en -begeleiding, dagbesteding en werk. Als je er vroeg genoeg bij bent, kunnen die net dat verschil maken, zodat je niet naar zwaardere maatregelen hoeft te grijpen.”
Hoe nu verder?
Albert: “We willen dat de visie formeel wordt vastgesteld door de gemeentes van Noord-Holland Noord en in de regio een kompas wordt voor samenwerken, ontwikkelen en ervaringen uitwisselen. Daarbij sluiten we aan bij het goede werk dat de gemeenten al doen.”
Anton: “Als stuurgroep gaan we ons er hard voor maken om best practices te delen. Het mooiste is als we een lerende regio worden en openstaan voor elkaars adviezen en feedback.”
Albert: “De GGZ NHN en de politie volgen tegenwoordig gezamenlijke trainingen. Dat heeft een duidelijke meerwaarde. Mogelijk is het ook een vorm voor andere organisaties in dit werkveld.”
Verward wordt onbegrepen
De stuurgroep verlegt niet alleen haar koers, het gaat ook door het leven met een nieuwe naam. ‘Mensen met verward gedrag’ wordt ‘mensen met onbegrepen gedrag’. Albert Blom: “Het verschil is maar één woord, maar achter dat woord gaat een heel ander gevoel schuil. Verward impliceert een waardeoordeel en draagt meteen zo’n stigma met zich mee. Je voelt direct de afstand die het creëert. Onbegrepen zegt iets over de relatie tussen mensen. ‘Ik begrijp jou niet en jij mij niet, maar daar kunnen we aan werken.’ Het is een verbindend, open en positief begrip.”