Psychisch in de war, crimineel, maar nog steeds mens
Toen huisarts Pieter van Eck ooit vanuit zijn huis zag dat een man in indianenpak, overduidelijk in de war, probeerde te ontsnappen aan een stel agenten, liep hij meteen naar buiten. Hij wist de situatie te sussen en de man te kalmeren.
“Ik ben contact met hem gaan maken. Raas maar uit, want ook deze mensen hebben altijd een verhaal. Tegelijk probeerde ik de agenten een beetje op afstand te houden. Uniformen werken op zo iemand als een rode lap op een stier.” Dat Pieter van Eck in actie kwam en op de juiste knoppen drukte, is geen toeval. Als huisarts heeft hij ruime ervaring met mensen die psychisch in de knoop zitten. De laatste acht jaar is hij verbonden aan medTzorg, dat onder meer eerstelijnszorg geeft aan kwetsbare doelgroepen. Van Eck heeft menig gevangenis, Tbs-kliniek en psychiatrische instelling van binnenuit gezien.
“Als je als hond wordt behandeld, kom je er als beest uit.
Daar schiet niemand iets mee op”
Minder zwart-wit denken
“Er ging een wereld voor me open”, aldus Van Eck. “Ik heb onder meer geleerd dat mensen die niet aan de norm voldoen ook hun geschiedenis hebben. Ik ben minder zwart-wit gaan denken. Veel gevangenen zijn geestelijk beperkt of hebben psychische problemen. Als ze doorslaan, worden ze in een isoleercel geplaatst. Dat is bewezen heel schadelijk voor je geest. Als je als hond wordt behandeld, kom je er als beest uit. Daar schiet niemand iets mee op.” Zijn standaard-advies aan het gevangenispersoneel: kan die persoon niet terug naar zijn normale cel? Sommige PI’s hebben ‘luwtecellen’ die een strenger regime koppelen aan iets meer comfort dan in een isoleercel. “Dat vind ik al humaner.”
In de winter rozen plukken
Voordat Van Eck bij medTzorg aan de slag ging, had hij 25 jaar een doorsnee huisartsenpraktijk op het Limburgse platteland. Daar werd hij er als ‘dorpsdokter’ vaak bij gehaald, als iemand onbegrepen gedrag vertoonde. “Ooit kwam ik bij een meneer die in zijn blote billen in de winter rozen aan het plukken was in zijn tuin. Een tikkeltje eigenaardig natuurlijk. Het was te herleiden naar een ontsteking in de hersenen. Dat moet je ook niet vergeten: verward gedrag kan goed een lichamelijke of somatische oorzaak hebben.” Hoe dan ook, de reactie moet volgens Pieter van Eck altijd hetzelfde zijn. Blijf kalm, kijk de persoon in kwestie aan en laat hem zijn verhaal doen. “Een collega-huisarts kreeg een tijdje terug een schizofrene man op spreekuur. Hij droeg geen mondkapje in de wachtkamer en mijn collega attendeerde hem daarop. De man ging door het lint en verbouwde de wachtkamer. Dat had je kunnen weten. Hij had voor een warme, begripvolle ontvangst moeten zorgen en dat mondkapje even laten zitten.”